En sık görülen ortopedik ayak
sorunları hakkında bilgiler
En sık görülen ortopedik ayak sorunları hakkında bilgiler
Sağlıklı bir ayakta, bilekten başlayarak parmaklara kadar tüm kemik ve yumuşak
dokuların, eklem ve bağların birbirleriyle uyum içinde çalışması gerekiyor.
Ayaklardaki statik düzensizlikler ise dizlerde, tüm omurga
sisteminde hatta baş bölgesinde dahi ağrıların oluşmasına neden oluyor. Kimi
zaman ise kronik rahatsızlıklar ayak sağlığını tehdit edebiliyor.
Ayak hastalıklarının tedavisinde ilk olarak yapılması gereken yöntemlerden
birini ayağın biyometriğinin saptanması oluşturuyor
Morton Nöroması ve
metatarsaljisi: Dijital
Nöroma, ayak tarak kemikleri arasındaki dijital
sinirin sıkışmasıyla oluşan ağrıya verilen isim. Ağrı daha çok yürüme ile
ortaya çıkıyor. Bu hastalığa yakalananlarda erken yorulma, uzun yol yürüyememe
ve ayakkabı giyerken rahat edememe gibi şikayetler
ortaya çıkıyor. Tedavisinde cerrahi yöntemlerin kullanıldığı Dijital Nöroma'da sıkışan sinirler ameliyatla tedavi ediliyor.
Diyabetik ayak ve diyabetik nöropati: Diyabette kan şekerinin yüksek
olması, vücudun göz, böbrek ve ayak gibi organ ve uzuvlarına zarar veriyor.
Diyabetik ayakta diyabetten dolayı vücudun savunma sistemlerinde bozukluklar ve
enfeksiyon oluşuyor. Kan akımının yavaşlaması, bacağa
giden kanın azalmasına ve ayağın beslenmesinin bozulmasına neden oluyor. Yüksek
kan şekeri, sinirlerin hasarlanmasına (Diyabetik Nöropati) ve ayağın özellikle taban bölümünde his
kayıplarının oluşmasına neden oluyor. Bu durum, ayakta yara açılmasına zemin
hazırlıyor. Dolaşımı bozulmuş ve sinirsel hasarı olan ayakta açılan yaralar,
vücudun savunma sisteminin normal çalışmaması nedeniyle kolayca enfekte oluyor ve kronikleşiyor. Bu nedenle diyabeti olan
hastaların yara açılmasını engelleyici önlemleri alması gerekiyor. Yara açılmış
hastalara ise bu yarayı ortadan kaldırıcı tedavileri uygulanıyor.
BAŞPARMAK EĞİLİYOR VE İKİNCİ BİR KEMİK ÇIKIYORSA
Halluks valgus
ve bunion: Halluks valgus
hastalığının belirtileri arasında ayak başparmağının yana doğru eğilmesi ve
başparmak ekleminin iç tarafında ikincil bir kemik çıkıntısının ortaya çıkması
yer alıyor. Bu durum doğuştan taraklı ayaklarda, devamlı dar ayakkabı
giyenlerde, bir parmak ekleminde dejeneratif artrit bulunanlarda ve düz tabanlığı
olanlarda daha sık görülüyor. Hastalığın tedavisinde konservatif ve cerrahi
tedaviler, başlangıç döneminde ise özel ortopedik ayakkabılar, destekler ve
çeşitli ortezler kullanılıyor. Kullanılan alçı
benzeri gece atelleri ve parmak arası makaralarla,
parmak doğru pozisyonda tutularak, etraf doku rahatlatılıyor ve ağrı
azaltılıyor. Özel yapılmış tabanlıklar ise başparmaktaki şekil bozukluğundan
kaynaklanan yanlış basmayı düzeltiyor ve ayakta yük dengesini sağlamaya
çalışıyor. Konservatif yöntemlerin başarısız olduğu veya ileri derece şekil
bozukluğu olan hastaların cerrahisinde ise hastanın yaşı ve hastalığın boyutuna
göre tedavi tekniği seçiliyor.
Halluks rijitus: Halluks rijitus, ayak başparmak ekleminin sertleşmesi durumuna
deniyor. Bu hastalık yürüme esnasında ayak başparmağının bükülmesine engel
oluyor. Genellikle 30-60 yaş arasındaki erişkinlerde
görülen hastalık, sorunun ağırlığına göre ameliyatsız veya cerrahi tedavi
seçenekleriyle ortadan kaldırılıyor.
Düztabanlık ve posterior tibial
tendon disfonksiyonu: Ayağın fizyolojik kavisinin
azalması veya bütünüyle kaybolmasına düztabanlık deniyor. Çocukluk çağında düz tabanlığı olmayan hastalarda sonradan edinilmiş düz
tabanlığı ortaya çıkmasına Posterior Tibial Tendon Disfonksiyonu
deniyor. Bu durumların tedavisinde yaşa, sorunun ağırlığına ve ağrı durumuna
göre konservatif veya cerrahi tedaviler uygulanıyor.
Stres kırıkları: Tekrarlayan
minor travmaların
oluşturduğu kırıklara stres kırıkları deniliyor. Ayakta en sık tarak
kemiklerinde görülüyor. Ayağın anatomik özelliklerinin dışında, yanlış ayakkabı
kullanımıyla aşırı yürüyüş, sportif faaliyet ve ayakta şekil bozukluğu olması
gibi durumlarda ortaya çıkıyor. Hastalığın tedavisinde, hastalığa neden olan
faktör ortadan kaldırılıyor ve konservatif yöntemlerden uygun olanı
kullanılıyor.
Serebral palsi'de
ayak sorunları: Serebral Palsi, doğum esnasında
çocuğun beynine giden oksijen miktarının geçici olarak azalması sonrası ortaya
çıkıyor. Hastalığın etkilemiş olduğu kas gruplarında ise spastisite,
spastisiye bağlı olarak da kalça, kol ya da bacak
yani üst ekstremite, omurga ve alt ekstremite sorunları görülüyor. Tedavisinde çocuk nöroloğu, fizik tedavi uzmanı, fizyoterapist
ve ortopedi uzmanının birlikte çalıştığı hastalıkta oluşmuş spastisite
ve kas sertlikleri için uzun süreli fizik tedavi programları gerekli oluyor.
Aynı dönemde spastisite gelişmiş kaslara botoks uygulanıyor ve kas gevşemesi sağlanarak, fizik
tedavi kolaylaştırılıyor. Tedaviye dirençli olan olgularda kas ve tendonların gevşetilmesi ve uzatılması veya tendon transferleri operasyonları uygulanıyor.
AŞİL TENDONU SIK YIRTILIYOR
Aşil tendon
sorunları: Aşil tendonu, topuğu baldır
kaslarına bağlayan vücudun en büyük tendonudur.
Sıklıkla yırtıldığı için, atletlerde, koşan kişilerde ve günlük yaşamında
gereğinden fazla aktivite değişikliği yapanlarda iltihaplanıyor. Bu duruma Aşil Tendiniti deniyor.
Tedavisinde genellikle konservatif yöntemler tercih ediliyor.
Ayak bileği burkulmaları: Ayak
bileği burkulmaları, ortopedide en sık görülen yaralanmalardan biridir.
Burkulmalarda ayak bileği stabilitesini sağlayan ve
ayak bileğinin iç ve dış kısmında yer alan bağlar zarar görüyor. Şiddetli
burkulmalarda ise bazı kemik sorunları görülebiliyor. Ayak bileği
burkulmasından sonra hemen soğuk uygulaması yapmak, üzerine basmamak, bir
ortopedi uzmanına başvurmak ve burkulmaya eşlik eden bir kemik lezyonunun olup
olmadığını belirlemek gerekiyor. Hastalığın tedavisinde ise sorunun ciddiyetine
bağlı olarak ayak bileği ortezleri yani işlevini
kaybetmiş uzuvların performansını artırmak amacıyla vücuda takılan yardımcı
cihazlar, atel yani kırık ve çıkıkları tedavi etmede
kullanılan, sert maddelerden yapılan ve üzerine sargı sarılan destekleyiciler
ya da alçı tedavileri uygulanıyor. Akut dönemin ardından da fizik tedavi
programının başlatılması ve zarar görmüş yapıların rehabilitasyonunun
sağlanması gerekiyor.
Bağ yaralanmaları ve ayak bileği instabiliteleri: Ayak bileği burkulmalarının
yaklaşık %10'u tekrarlayan ayak bileği dengesizliği (instabilite)
ile sonuçlanıyor. Genellikle ilk burkulmada çoklu bağ yaralanması sonrası,
ayağın ya da ilk burkulmanın tedavisi yetersiz olarak yapılmışsa, ayak bileği instabilitesi gelişiyor. Hasta, yolda yürürken dahi ayak
bileği kolayca burkulabiliyor. Bu sorunlar spor aktiviteleri sonrası da
sıklıkla ortaya çıkıyor. Hastalığın tanısında hasara uğramış bağın tespit
edilmesi sonrası, eşlik eden kemik veya kıkırdak lezyonları araştırılıyor.
Tedavide ise orta yaş üstü ve spor aktivitesi olmayan hastalarda konservatif
tedavi ön planda düşünülüyor. Aktif spor hayatı olan genç hastalarda ise
bağların ve eşlik eden lezyonların tamiri ve rekonstrüksiyonu
planlanıyor.
Plantar Fasit ve topuk dikeni: Çok fazla koşma, zıplama gibi
hareketler sonrası ayak parmaklarından topuk kemiğine doğru uzanan adele bantlarında ağrı olmasına Plantar
Fasit deniliyor. Bu ağrı topuğun altında ve merkezinde hissediliyor. Gece
boyunca dinlenmeden sonra sabah ilk adım atıldığında aniden şiddetleniyor.
Hastalık uzun süre devam ederse fasyanın yani bağ
dokusunun topuğa bağlandığı yerde kalsiyum tortusu şekilleniyor ve buna topuk
dikeni adı veriliyor. İki hastalığın da tedavisine de sorunlara neden olan
aktivitelerin durdurulması, topuk desteği ve tabanlık kullanımı ile başlanıyor.
Özel germe egzersizleri ve ağrıyı giderici bazı ilaçlar kullanılıyor. Plantar Fasit'e bağlı kronik topuk ağrısının tedavisinde
tek seanslık perkütan radyofrekans
ablasyon tedavisi kullanılıyor. Bu yöntemle ağrının
sinyalini gönderen sinir tahrip ediliyor. Hasta prosedür
sonrası günlük yaşantısına devam edebiliyor.
Tırnak batması: Tırnak
batması ayakta en sık görülen sorunlardan birisidir. Tırnak yatağının herhangi
bir nedenden dolayı bozulması, tırnağın kendi yuvası içinde düzgün bir biçimde
ilerlemesini bozuyor ve tırnak kendi yuvasına zarar veriyor. Tırnağın deriye
baskı yapması sonucu enfeksiyonlar oluşuyor.
Rahatsızlığın tedavisinde neden olan etken ortadan kaldırılıyor, enfeksiyonun tedavisi düzenleniyor ve tırnak yatak bozukluğu
varsa düzeltiliyor.
YASAL UYARI
Manisa Ortopedi Medikal, web
sitesi içeriği ve uygulamaları, sadece bilgilendirme amaçlı olup, herhangi bir
şekilde tıbbi öneri verme veya herhangi bir hekim-hasta sağlama amacı ile
oluşturulmamıştır.
Buradaki bilginin hekim muayenesi
ve hekim konsultasyonu sonucu sağlanan bilgi ile
kıyaslanamayacağını hatırlayınız.